بیضه نزول‌نکرده یا کریپتورکیدیسم (بیضه نهفته) به شرایطی گفته می‌شود که یک یا هر دو بیضه در مکان صحیح خود (کیسه بیضه) قرار ندارند.

عامل این بیماری چیست و شیوع آن چقدر است؟

به عضوی که سلول‌های لازم برای تولیدمثل را می‌سازد (بیضه یا تخمدان) گناد (Gonad) می‌گویند. در زمان شکل‌گیری جنین دو توده که در آینده گناد را می‌سازند؛ در حفره شکم تشکیل می‌شوند. در جنین پسر این دو بافت تحت تأثیر هورمون تستوسترون تبدیل به بیضه می‌شوند. بیضه‌ها در نهایت از مسیر کشاله ران (کانال اینگوئینال) از حفره شکم خارج می‌شوند و در کیسه بیضه (اسکروتوم) قرار می‌گیرند.

تخمین زده می‌شود که از هر ۲۵ پسر متولد شده یک نفر دارای این اختلال باشد. این بیماری در نوزادانی که با وزن کم یا پیش از موعد مقرر به دنیا می‌آیند (پره‌مچور) شیوع بیشتری دارد. در بسیاری از موارد بیضه‌ها در ماه‌های نخست بعد از تولد به اسکروتوم (Scrotum) نزول می‌کنند؛ اما در بعضی موارد (یک مورد از ۱۰۰ نفر) این نزول اتفاق نمی‌افتد.

آیا بیضه نزول نیافته خطرناک است؟
بیضه‌ها برای عملکرد صحیح در تولید اسپرم نیاز به دمایی پایین‌تر از سایر نقاط بدن دارند و به همین دلیل است در خارج حفره شکم قرار می‌گیرند. اگر بیضه‌ها تحت تأثیر دمای شکم قرار داشته باشند توانایی تولید اسپرم و هورمون مردانه را از دست می‌دهند. علاوه بر این احتمال ایجاد سلول‌های سرطانی در آن‌ها حدود ۴ تا ۶ برابر افزایش می‌یابد پس تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری بسیار ضروری است.

چه راه‌هایی برای تشخیص و درمان بیضه نهفته وجود دارد؟
هرچند در بسیاری از موارد والدین در حین پوشک کردن فرزند خود متوجه نبودن بیضه می‌شوند؛ اما مهم‌ترین روش تشخیص این بیماری معاینه توسط پزشک است. هرچه سن کودک کمتر باشد تشخیص این بیماری برای والدین دشوارتر است به همین دلیل ضروری است تمام پسران از این جهت توسط پزشک متخصص معاینه شوند.
نزول خودبه‌خودی بیضه‌ها ممکن است تا ۶ ماهگی رخ دهد. اگر در این مدت نزول رخ ندهد، کودک نیازمند درمان و مداخله پزشکی است. درگذشته از درمان هورمونی استفاده می‌شد که اکنون توصیه نمی‌شود. بهترین درمان بیضه نزول‌نکرده روش جراحی ثابت‌کردن بیضه در مکان اصلی خود است. به این جراحی ارکیوپکسی (Orchiopexy) می‌گویند. در این بیماری معمولاً فتق (هرنی) کشاله ران نیز وجود دارد که در حین این جراحی، فتق نیز درمان می‌شود.
مرکز تخصصی ختنه تهران به صورت تخصصی در زمینه ختنه پسران، معاینه و پایش تکامل جنسی کودکان فعالیت می‌کند. تمامی کودکانی که به این مرکز مراجعه می‌کنند تحت معاینه پزشک متخصص اورولوژی (جراحی مردان) قرار می‌گیرند.