فتق شکمی چیست؟
در حالت عادی روی هر یک از عضله‌های شکم یک لایه محکم از بافت هم‌بند وجود دارد که به آن فاشیا می‌گویند. عضله‌ها به کمک فاشیای خود جدار شکم را کاملاً می‌پوشانند و مانع از بیرون‌زدن احشای داخل آن مانند روده‌ها می‌شوند. در صورت پاره شدن عضله و فاشیا یک نقص در جدار شکم به وجود می‌آید که احشای شکمی می‌توانند از آن خارج شوند. به این جابه‌جایی احشا فتق یا هرنی می‌گویند.
آیا فتق شکمی انواع مختلف دارد؟
فتق ممکن است در هر نقطه‌ای از شکم رخ دهد. بااین‌وجود نواحی در شکم وجود دارد که به طور مادرزادی ضعیف‌تر از سایر نقاط هستند و فتق یا هرنی معمولاً در آنجا رخ می‌دهد. شایع‌ترین محل برای فتق‌های نوزادان و کودکان خردسال ناحیه کشاله ران (اینگویینال یا مغبنی) و ناف است.
فتق کشاله ران در چه نوزادانی رخ می‌دهد؟
این فتق در ۱ تا ۵ درصد نوزادان سالم که در سن طبیعی حاملگی به دنیا آمده‌اند وجود دارد. این عدد در نوزادانی که زودتر از موعد متولد شده‌اند (نوزادان پره‌ترم) حدود ۳۰ درصد است. تمامی فتق‌ها ممکن است در هر دو جنس پسر و دختر ایجاد شوند. باتوجه‌به آناتومی پسرهای، فتق کشاله ران در پسرها بسیار شایع‌تر از دخترها است به‌گونه‌ای که ۹۰ درصد نوزادان پسر مبتلا به این نوع فتق هستند.
فتق اینگویینال در پسرها
در زمان رشد نوزاد در رحم، بیضه‌ها ابتدا در شکم تشکیل می‌شوند. بیضه‌ها از طریق یک کانال به نام کانال اینگویینال (مغبنی) که حفره شکم را به کیسه بیضه (اسکروتوم) متصل می‌کند نزول می‌کنند و در نهایت در جای طبیعی خود یعنی کیسه بیضه‌ها قرار می‌گیرند. این کانال به طور طبیعی باید بسته شود؛ اما در صورت باز ماندن آن فتق کشاله ران یا فتق اینگویینال ایجاد می‌شود.
فتق کشاله ران در دخترها
در دختربچه‌ها نیز یک کانال کوتاه بین حفره شکم و قسمتی از ناحیه تناسلی (لابیا) وجود دارد که پس از تولد باید بسته شود. بسته‌نشدن این کانال باعث به‌وجودآمدن فتق اینگویینال در دخترها می‌شود.
علایم فتق کشاله ران چیست؟
مهم‌ترین علامت این فتق برجسته‌شدن ناحیه کشاله ران و یا کیسه بیضه (در پسرها) است. این برجستگی ممکن است کم و یا زیاد شود. معمولاً با گریه‌کردن و یا زور زدن بچه بزرگ‌تر می‌شود و گاهی اوقات زمانی که بچه کاملاً آرام است این برجستگی به طور کامل از بین می‌رود. کودکان بزرگ‌تر که توانایی صحبت‌کردن دارند ممکن است از احساس درد و یا فشار در ناحیه کشاله ران شکایت کنند.
آیا فتق خودبهخود برطرف می‌شود؟
خیر. همان‌طور که توضیح داده شد فتق پارگی در جدار شکم است و متأسفانه این پارگی به طور خودبهخود ترمیم نمی‌شود.
آیا درمان‌نکردن فتق کشاله ران خطرناک است؟
بله. در فتق، احشای شکمی مانند روده با عبور از پارگی وارد ناحیه نابجا می‌شود. درصورتی‌که این احشا به‌جای طبیعی خود برنگردند تحت‌فشار قرار می‌گیرند و دچار اختلال خون‌رسانی می‌شوند. نتیجه نهایی آن ازبین‌رفتن و سیاه‌شدن روده و یا سایر احشای شکمی است که بسیار خطرناک است.
راه‌های درمانی فتق اینگویینال چیست؟
باتوجه‌به اینکه فتق پارگی در جدار شکم است متأسفانه درمان دارویی برای بهبود آن وجود ندارد و تنها راه درمانی جراحی و ترمیم پارگی است.
جراحی فتق کشاله ران در چه سنی انجام می‌شود؟
از آن جایی که انتظار بهبود خودبهخود فتق را نداریم و در صورت گیرافتادن روده‌ها در فتق ممکن است عوارض بسیار شدیدی برای کودک ایجاد شود. به همین دلیل فتق کشاله ران در اولین زمان ممکن حتی در ابتدای نوزادی باید جراحی شود. انجام جراحی ترمیم فتق حتماً نیازمند بی‌هوشی کامل کودک است.
ارتباط فتق کشاله ران و ختنه چیست؟
وجود فتق کشاله ران به‌خصوص فتق بزرگ ممکن است مانع از بهبود محل ختنه شود. به همین دلیل بهتر است درمان فتق قبل از انجام ختنه و یا به‌صورت هم‌زمان انجام شود.
فتق کشاله ران توسط کدام متخصص درمان می‌شود؟
باتوجه‌به اینکه فتق در محل نزول بیضه‌ها رخ می‌دهد و درمان صحیح آن تأثیر مهمی در باروری آینده فرزند دارد، این جراحی باید توسط متخصصی انجام شود که آشنایی کامل به آناتومی ناحیه کشاله ران دارد. متخصص جراحی مردان (اورولوژیست) تسلط کامل بر این ناحیه و سایر مسائل مربوط به باروری مردان را دارد. در صورت انجام جراحی فتق کشاله ران توسط جراح مردان امکان جراحی هم‌زمان ختنه هم وجود دارد.
در مرکز تخصصی ختنه تهران جراحی ترمیم فتق توسط دکتر متخصص یعنی پزشک اورولوژیست (جراح مردان) انجام می‌شود. همچنین در این مرکز جراحی هم‌زمان فتق و ختنه نیز انجام می‌شود.
